SİLAJ HAKKINDA HERŞEY

HAYVANCILIKTA MUTLAK KAR GETİREN YEM;
SİLAJ



Konuya bir soruya cevap vermenizi isteyerek başlıyorum. Acaba hangisi kazanır; Süt ve et maliyetinde, tek başına %56-70 masrafı oluşturan yemin maliyetteki oranını %27’ye düşürebilen yetiştirici mi yoksa aldığı süt parasının %60-70’ini sadece fabrika yemine ödeyen, silaj ve kaba yemlerin önemini bilmeyen ve para kazanamayan yetiştirici mi?

Artık niçin hayvancılık yaptığımızın kararını vermek zorundayız; para kazanmak için mi, vakit geçirmek için mi?

Zirai, ticari veya sanayi; hangi işletmeci olursa olsun işletmesinin kar etmesini istiyorsa ürettiği ürünün maliyetini satış fiyatının altında tutabilmelidir. Ürün başına verimi, kaliteyi ve karlılığı sağlayabilmelidir.

Bilimsel hayvancılığı öğrenmek istemeyen, anlamak istemeyen, işi bilmeyen işletmeciler er yada geç kapılarına kilidi vurmak zorunda kalacaklardır. Bu sonuç kaçınılmazdır.

Et ve süt üretiminde maliyeti etkileyen faktörleri bir görelim;

Yem Maliyeti : %70

Bakım ve Barınak Masrafları : %25

Su Elektrik Veteriner ve İlaç Alet Ekipman Masrafları : % 5

Yukarıdaki tablo açıkça gösteriyor ki; akıllı bir üretici öncelikle “YEM” sorununu çözmelidir.

Bir süt ineği 1 litre süt üretmek için 60 gr proteine ihtiyaç duyar.

Bir besi tosunu da 1 kg. et üretmek için 500 gr. Proteine ihtiyaç duyar.

Peki sığırlar ihtiyacı olan bu proteini nasıl karşılarlar; Tabi Ki Yem İle.

Şimdi basit bir hesap yapalım; 2004 yılbaşı fiyatlarına göre 1 kg. fabrika yeminin fiyatı 400.000 TL.’dır. 1 kg. fabrika yeminde 160 gr. Protein mevcuttur. Fabrika yeminden sağladığımız 1 gr. Proteinin fiyatı (400.000 TL. : 160 gr.) 2.500 TL.’na gelmektedir.

1 kg. mısır silajı 100.000 TL.’na mal olmaktadır. 1 kg. mısır silajı ile 55 gr. Protein ihtiyacını karşılarız. Mısır silajından sağladığımız 1 gr. Proteinin fiyatı (100.000 TL . : 55 gr.) 1.800 TL.’na gelir.

Yani 1 gr protein mısır silajında (2.500 TL.-1.800 TL.) 700 TL. daha ucuzdur.

1 kg. et üretmek için 500 gr. Proteine ihtiyaç varsa; 1 kg. et, mısır silajı ile (500gr.X 700 TL.) 3.500.000 TL. daha ucuza üretilir.

200 kg. karkas ağırlığı sağlayan bir besi tosunundan mısır silajı ile besleme yapılırsa 700.000.000 TL. daha fazla kar edilir.

1 litre süt üretimi mısır silajı ile 42.000 TL. daha ucuza üretilir. Günde ortalama 15 kg. süt veren bir inekten; günde 630.000 TL., bir sağım döneminde 192.000.000 TL. daha fazla kar elde edilir.

Mısır Silajına Göre Diğer Yem Maddeleri Kaç Kat Daha Pahalı?

Ayçiçeği Küspesi : 2 Kat

Yonca Kuru Otu : 4 Kat

Kepek : 4 Kat

Fabrika Yemi : 5 Kat

Pancar Posası : 5 Kat

Buğday Kırması : 6 Kat

Yulaf Kırması : 7 Kat

Mısır Kırması : 8 Kat

Arpa Kırması : 10 Kat

Saman : 15 Kat



SİLAJ NEDİR?
Yeşil yemlerin turşulaşmış şeklidir. Hayvanların yediği her türlü çayır ve mera otları ile tarladan üretilen yem bitkilerinin biçilip parçalanması ve hava ile irtibatının kesilerek besin değerinden hiçbir kayıp vermeden, hatta turşulaşma sırasında bir miktar da değerini arttırarak yeşil yemlerin bulunmadığı mevsimlerde, mümkünse bütün yıl boyunca yedirmek için saklanmasına silolama, silolanmış yeşil kaba yemlere de silaj veya yem turşusu denir.

Silaj yapımının amaçları şunlardır;

Ø Yemin sindirilme özelliğini artırmak

Ø Yem maliyetini düşürmek

Ø Yemi uzun süre ve kalitesi bozulmadan muhafaza etmek

Ø Ucuz, kaliteli ve bol kaba yem elde etmek

Ø Hayvanları sağlıklı beslemek

Ø Bol verim elde etmek

Ø Sonuçta para kazanmak

Silajın Faydaları

Ø Diğer yemlere göre lezzetli, sulu ve daha besleyicidir. Hayvanların iştahını arttırır ve silajı severek yerler

Ø Çok ucuzdur. Yapımı, depolanması ve saklanması çok kolaydır. Az bir yer kaplar. Küçük bir alanda bol miktarda yapılabilir

Ø Yem maliyetini yarısından daha aza indirir (ortalama %57)

Ø Et ve süt fiyatlarının düşük olduğu dönemlerde hayvanlar verimlerini düşürmeden sadece silaj ile beslenebilir

Ø Silaj hiçbir besleyici değeri olmayan samanı devreden çıkarır

Ø Sindirimi kolaydır. Şişkinlik, kabızlık, iştahsızlık gibi sorunları ortadan kaldırır, önler ve kesinlikle oluşturmaz. Böylece ilaç masraflarını da düşürür

Ø Besin değeri çok yüksektir. Besleyiciliği ve ucuzluğu ile çayıra emsaldir. Kışın çayırın yerini tutar. Çayır ve merası olmayan yerler için yazında mükemmel bir yemdir

Ø Her türlü ot, yem bitkisi ve gıda sanayi yan ürünleri ile yapılabilir

Ø Silajda otları kuruturken oluşan yağmur, kızışma, küflenme, balyalama, taşıma zayiatları gibi kayıplar yoktur

Ø Kuru ot gibi yanma tehlikesi de yoktur

Ø Tarlada silaj hasadı yapılırken zararlı otlarda hasat edilebileceği için tarla temizliğine yardımcı olur. Zararlı otlar ayıklanmadan silaja katılabilir

Ø Turşulaşma sırasında; gözle görülmeyen küçük canlıların etkisi ile süt asidi oluşur ve bu da otların hem yem değerini hem de sindirilmesini kolaylaştırır ve iştah sağlar

Ø Hayvanlara temiz ve kaliteli, üstelik ucuz bir yem sağlanmış olur

Ø Silaj kaba yem görevini yaptığı gibi kesif yem görevini de yapar

Ø Silajla beslenen hayvanlar daha sağlıklı ve tüyleri daha parlak olur. Hayvanın pazar değeri artar

Ø Yemleme sırasında oluşan yem kayıpları çok azdır

Ø Hiç açılmadan senelerce bozulmaksızın saklanabilir

Ø Silaj ekonomik kriz zamanlarının sigortası olmuştur

Ø Kış beslenmesini güvence altına alır, işçilik ve yeşil kaba yem sorununa
çözüm getirir

Ø Cebinizi ve yüzünüzü güldürür J



SİLAJI YAPILAN BİTKİLER
Çayır ve Mera Otları : Çiçek dönemi sonuna doğru yapılabilir

Buğdaygiller : Mısır, sudan otu, sorgum, ayçiçeği, buğday, arpa, yulaf vb.

Baklagiller : Macar fiği, yonca, korunga, üçgül vb.

Gıda Sanayi Yan Ürünleri : Melas, pancar posası, bira mayası vb.

Hayvanın yiyebileceği her türlü bitkiden hatta zehirli bitkilerden dahi silaj yapılabilir. Başta mısır hasılı olmak üzere yem bitkisi olarak ekilen her türlü yeşil bitkiden, hayvanların pek iştahla yemedikleri veya hiç yemedikleri pek çok yabani ot, tarlada çürüyen veya çöpe atılan her türlü hasat artığı, anız ve gıda sanayi artıklarından; anızlar, ayçiçeği sapı ve çanağı, koçanı alınmış mısır sapı, mısır kapçığı, mısır koçanı, pancar yaprağı, patates yaprağı gibi tarım artıklarından; ısırgan, hindiba, kaz ayağı, hardal ve nice yabani ot ve zehirli otlardan; konserve, salça, meyve suyu, patates, şeker, bira ve içki fabrikaları artıklarından; tavuk gübresi ve hayvansal üre gibi atık maddelerden; hububat samanları, çürümesinden korkulan kuru otlardan silaj yapılabilir.





Kolay Silajı Yapılan Yemler
Mısır : Denelerin unlaşma, hamurlaşma başlangıcında

Ayçiçeği : Tablalar üzerindeki çiçeklerin üçte biri dökülüp çekirdek göründüğünde

Lahana Yaprağı

Şeker Pancarı

Hayvan Pancarı Yaprağı

Pancar Posası

Patates ve Artıkları

Orta Zorlukta Silajı Yapılan Yemler
Ø Çayır Otları

Ø Yonca

Ø Korunga

Ø Bezelye Sapları

Bu yemlerin silajı mutlaka nişasta yönünden zengin hububat kırmaları veya melas katılarak yapılmalıdır.

Silajı Güç Yapılan Yemler
Ø Buğday

Ø Arpa

Ø Yulaf

Ø Çavdar

Ø Kolza

Ø Fiğ

Bunlar kısa doğranmalı, çok sıkıştırılmalı ve melas takviyesi yapılmalıdır.

Silo Çeşitleri
Ø Kule Tipi Beton veya Çelik Silolar

Ø Yer Üstü Beton Silolar

Ø Toprak Üstü Silolar

Kule Tipi Silolar

Endüstriyel boyutta üretim yapan 300 baştan fazla süt sığırı bulunan işletmeler için uygun oldukça pahalı yapılardır.

Yer Üstü Beton Silolar

Ø Tabanı ve iki yada üç yanı betondur

Ø Dayanıklı inşaat malzemesinden yapılır

Ø Önü veya önü ve arkası açıktır

Ø Eni 5-7 metre, boyu 15-30 metredir

Ø İnşaat masrafı yüksektir

Ø Sermayesi dar işletmelere uygun değildir

Toprak Üstü Silolar

Ø En ucuz silolardır. Hatta masrafı yoktur

Ø Küçük işletmeler için bire birdir

Ø Sabit bir yere ve sabit yatırıma ihtiyacı yoktur


SİLAJ NASIL YAPILIR?
İlk defa yapacak olan biri bile silajı çok rahatlıkla yapabilir. Tarlada biçilmemiş halde bitki %80 su içerir. Silaj için su miktarı en fazla %70 olmalıdır. Aradaki fark biçim ve taşıma esnasında kaybolur. Fakat hala nemli olduğunu düşünüyorsanız bir tutam ot alıp çamaşır gibi sıkın, eğer su veriyorsa soldurmaya tabi tutulmalıdır.

Mısırda silaj için koçan ayasındaki süt çizgisi 1/3 olduğunda biçilmelidir. Başka bir değişle danelerin unlaşma zamanı tercih edilmelidir. Fiğde alt baklalar görüldüğünde, arpada daneleri kaşar kıvamına geldiğinde silaj edilebilir.

Hasat edilen yeşil bitkiler silaj makinesinden geçirilerek parçalanır. Pancar yapraklarını ve posalarını parçalamaya ve sıkıştırmaya gerek yoktur. Saman, kuru ot gibi nemi az olan yem maddelerini doldurma sırasında suyla, sulandırılmış melasla veya pancar posasıyla nemi artırılır. Saman, mısır sapı ve kapçığı, kartlaşmış otlar gibi selülozca zengin yem maddeleri kolay fermente olabilen melas, posa ve hububat kırmalarıyla zenginleştirilmelidir. Protein bakımından silajı zenginleştirmek için silaja %0,2-1 oranında tavuk gübresi veya üre ilave edilebilir. Posaların rutubet oranı yüksek olduğu için samanla karıştırarak olduğu gibi silaj edilebilir. Arzu edilirse fermantasyon düzenleyici bakteri kültürü preparatları silaja eklenebilir.

Baklagil otları silaj edilirken her bir tonluk silaj için 50-60 kg. Buğday veya Arpa Kırması ilave edilmelidir. İlave için Melas kullanılacak ise bir ton silaja 35-40 kg. Melas (suda eriterek) hesabı yapılır. Ayrıca her silaj için ton başına 2-3 kg. öğütülmüş tuz ilave edilmelidir. Mısır silajında tuz dışında başka ilaveye gerek yoktur.

Silaja ucuz ve kolay bulabileceğimiz katkı maddeleri katabiliriz;

Ø Mısır

Ø Buğday Kırması veya Unu

Ø Arpa Kırması veya Unu

Ø Tuz

Ø Kuru Pancar Posası (1 Tona 20-30 Kilo)

Ø Melas

Ø Formik Asit

Ø Üre

Ø Peynir Altı Suyu

Silaj örtü naylonu eni 6.5 metre, boyu 40 metre top halindedir. Son yıllarda güneş ışığını tutan ve güneşe 3 yıl dayanan silaj brandaları da üretilmektedir. 4-5 metre genişlik yeteri kadar uzunluk (10-15 metre) ve %1-2 meyilli bir alan silaj için yeterlidir.

Silaj yapılacak alan gübreden uzak, ahıra yakın olmalıdır. Bu alan süpürülüp temizlendikten sonra üzerine 10-15 cm kalınlıkta sap veya saman serilir. Silaj yapılacak bitki en fazla 2 ile 5 cm. arasında parçalanmalıdır. Daha uzun parçalar iyi sıkışmayacağı için aralarında hava kalacak ve yeterince turşulaşma olmayacaktır. Örtüyü açtığınızda bozulmuş olduğunu görebilirsiniz.

Tarladan gelen parçalanmış bitkiler serili olan sap saman üzerine 15-20 cm kalınlığında serilir. Bir traktör üzerlerinde gezinerek iyice sıkıştırarak silonun içinde hava kalmamasını sağlamalıdır. Bu şekilde kat kat silo doldurulur ve balık sırtı haline getirilir. Yüksekliği 1-2 metre olmalıdır. Silo balık sırtı şekline getirilmezse ileride çökmeler olur ve buralara su birikir sonuçta silajda bozulmalar oluşur. Artık naylonunu üzerine çekerek tamamen hava ile temasını keseriz. Naylonun üzerine eteklerden başlayarak 20 cm kalınlığında tepeye kadar toprak örtülür. Toprak ile kapattıktan sonra silonun dışarıda kalan naylon etekleri toplanır ve kenarlara yağmur kanalı açılır. Tekrar etekler kanalın içine yatırılarak ince bir toprakla örtülür. Yağmur suyunun silaja karışması önlenmezse silajımız bozulur.



Silajın (Turşunun) Olgunlaşması
İyi şekilde sıkıştırılmış ve örtülmüş silo mutlak otlar arasında kalacak oksijeni en fazla 5 saat içinde tüketir. Bu sayede havasız ortamda görev yapan bakterilerimiz (süt asidi bakterisi) faaliyete geçer, bu havasız ortam sağlanamaz ise sadece küf, mantar ve istenmeyen bakteriler faaliyete geçer. Havasız ortamda süt asidi bakterisi dışında kokuşma bakterileri ve tereyağı bakterileri de faaliyet gösterebilir ve bunlar bizim için hiç arzu edilmeyen bakterilerdir. Bu bakteriler ancak alkali ortamda yaşarlar, asit bir ortam onlar için zehirdir. Süt asidi bakterisi adından anlaşılacağı gibi süt asidi üretir. Süt asidi doğal olarak ta sütte bulunmaktadır (Laktik Asit). Silaj bakterilerinin bu özelliği sayesinde tertemiz bir yem elde ederiz.



Yapılan silajın hava ile irtibatın önlenmesi çok önemlidir!!!

Silonun Açılması
Silajların olgunlaşma süresi 45 gündür fakat silajın açılması için en güvenilir süre 2 aydır. Silaj hiç açılmadan en az 2 sene saklanabilir. Silaj açılırken açma yönü ahıra bakan taraftan olmalıdır. Günlük ihtiyaç alındıktan sonra naylonu tekrar hiç hava almayacak şekilde sıkıca örtülmelidir. En fazla çıkarılacak miktar 2 günlük ihtiyaç olmalıdır. Silajlar iki günden fazla dışarıda bekletilirse kararmaya başlar ve hayvanlara yedirilemez.

Açılan silaj zeytin yeşili renginde, hoş aromatik kokulu ve lezzette olmalıdır. Lezzet özelliği hayvanların sevdiği ve iştahlarını arttırıcı özelliktedir. Pis kokulu, küflü ve koyu kahve rengindeki silajlar asla hayvanlara verilmemelidir. Bütün silaj bitene kadar devamlı yedirilmelidir. Kesintili ve aralıklı yedirme sakıncalıdır. Süte kokusunun geçmemesi için ahır içinde bekletilmemeli, sağım öncesinde yemliklerden silaj artıkları temizlenmeli ve ahır havalandırılmalıdır.



SİLAJDA HATA KONTROL VE DEĞERLENDİRME
Silajda ısınma (50 °C'den fazla)

Ø Ürünün siloya doldurulmasında gecikme

Ø Silaja hava girmesi

Ø Nemin aşırı düşük olması

Ø Hasadı gecikmiş ürün

Ø Çok büyük parçalama

Ø Ürünün siloya iyi dağıtılmaması

Ø İyi sıkıştırılmaması

Ø Açılan silajı yedirmede gecikme

Mısır silajında kararmış daneler, çok koyu renkte silaj veya tütün kokusu

Ø Aşırı ısınmadan kaynaklanan zararın belirtisidir

Ø Silaj kitlesinde fazla hava kalmasından kaynaklanır

Ø Ayrıca aşırı nem içeriği

Ø Büyük parçalama

Ø İyi sıkıştırmama

Küflü silaj

Ø Küfle bulaşmış ürünün silolanması

Ø Ürünün siloya yavaş doldurulması

Ø Büyük parçalama

Ø Aşırı düşük nem

Ø İyi sıkıştırmamak

Ø Açılan silajı yedirmede gecikmek

Bozuk süt kokusu

Ø Tereyağı asidi üreten bakterilerin baskın çıkması

Ø Yüksek nem içeriği

Ø Ürünün düşük miktarda şeker içermesi

Ø Yetersiz süt asidi bakterisi bulunması

Sirke kokusu

Ø Sirke asidi üreten bakterilerin baskın çıkması

Ø Nem içeriği yüksek

Ø Şeker içeriği düşük ürün

Ø Yetersiz süt asidi bakterisi bulunması

Alkol kokusu

Ø Mayaların baskın çıkması

Ø Nem içeriği çok düşük ürün

Ø İyi sıkıştırmama

Ø Açılan silajı yedirmede gecikme

Sızıntı su

Ø Çok yüksek nemli ürün

Ø Silaj makinesinin bıçaklarının kör olması

Ø Aşırı sıkıştırma.

Silajın hayvanlar tarafından yenmemesi

Ø Silajın bozulması

Ø Çok yaş veya kuru silaj

Ø Aşırı olgun ürün

Ø Küflerle bulaşma

Ø Zehirli tohumlar veya nitratlar



SİLAJ DENİLİNCE İLK AKLA GELEN BİTKİ;
Silajlık Mısır Hasılı

Sulu alanlarda dönümden çok iyi bakım şartlarında 10 ton silaj verebilir. Macar fiği ile birlikte dönümden 10 ton mısır ve 5 ton macar fiği yeşil otu olmak üzere yaklaşık 15 ton silaj sağlanabilir. Kuru alandan silaj elde edilecekse en az mısır kadar değerli Ayçiçeği imdada yetişir. Kuru ot amacıyla ekilen yonca, fiğ, yulaf gibi bitkiler yağmurdan çürüme tehlikesi varsa silaj yapılabilir.

Mısır sapları, yaprakları ve koçanları ile birlikte silaj makinesinden geçirilerek 2,5-3 cm. boyunda parçalanır. Doldurma sırasında mümkün oldukça hava boşluğu kalmamasına dikkat edilir.

Silajlar ve özellikle de mısır silajı süt sığırlarının beslenmesinde çok değerli kaba yemlerdir. Silajlar ineklere 25-30 kg.a kadar yedirilebilir. Kaliteli bir mısır silajı enerji bakımından oldukça zengindir. Günde 25-30 kg mısır silajı yedirildiğinde ineğin yaşama payı ile süt verimi için gerekli olan enerjinin önemli bir kısmı karşılanabilir. Ancak mısır silajı protein bakımından yeterli olmadığı için mısır silajının yanı sıra kullanılacak olan konsantre yemlerin proteince zengin olması gerekir.

Silajı protein ve mineral yönünden zenginleştirmek için; 1 ton mısır silajına 2-7 kg. Üre, 5 kg. DCP (Di Kalsiyum Fosfat), 5 kg. Mermer Tozu (Kireç Taşı), 3 kg. Tuz ilave edilmelidir. Mısır silajı 2 ayda olgunlaşır.

Ot ve Hasıl Silajları

Çayır ve mera otları, zehirli otlar da dahil olmak üzere her çeşit ot, yonca, korunga gibi yem bitkileri çiçeklenme devresinde biçilip kıyılarak silaj çukuruna doldurulur ve iyice sıkıştırılarak silajı yapılabilir. 1 ton ot veya hasıl silajı için 60-70 kilo buğday, arpa veya mısır kırmaları ilave edilir. Mısır silajı değerine yakın mükemmel bir kaba yem elde edilir.

Arpa+Yulaf+Fiğ Silajı

Kuru alanlar için uygundur. Ekim mevsiminde %40 Arpa, %30 Yulaf ve %30 Fiğ karışımı tarlaya ekilir. Daneleri süt olgunluğuna eriştiğinde biçilerek silaj makinesinde 2-3 cm. boyunda parçalanır ve mısır silajında olduğu gibi silaj edilir. Herhangi bir ilaveye gerek yoktur. Çok mükemmel bir kaba yem elde edilmiş olunur.

Sorgum X Sudan Otu Silajı

Sorgum X Sudan otu her türlü toprakta yetiştirilebilir. Orta derecede drenajlı, killi-tınlı topraklarda bol ürün verir. En uygun pH 6-6,5 kadardır. Tuzluluğa orta derece dayanıklıdır. En iyi gelişme sıcaklığı 25-30 oC’dir. En az gelişme ise 15 oC’de olmaktadır. 125 günlük bir vejetasyon süresi gereklidir. Kuraklığa dayanıklı olup gelişme devresinde 400-600 mm. Bir yağış sulamaya gerek kalmadan yetişmesini sağlar. Aksi halde sulamaya ihtiyaç duyar.

Tohumlar küçük ve çimlenmeden sonraki bir ay içinde gelişme yavaş olduğu için tohum yatağı otlardan temizlenmeli ve iyi bir tohum yatağı hazırlanmalıdır. Tarlada kesek kalmamalıdır.

Ekim toprak sıcaklığının 10-20 oC olduğu zaman yapılmalıdır. Toprak sıcaklığı yetersiz olduğunda tohumlar yeşeremediği için ekimi mısır ekiminden iki hafta sonraya kaydırmakta fayda vardır. Ana ürün olarak yetiştirildiği gibi sulanır alanlarda ve iklimin el verdiği yerlerde ikinci ürün olarak da yetiştirilebilir. En uygun ekim derinliği 2-3 cm.dir. ekim sonrası toprak bastırılmalıdır. Sıraya ekim en uygunudur. Mısır ve buğday mibzeri ile ekilebilir. Yağışlar yeterli olduğunda veya sulanabilir şartlarda sıra arsı 30-40 cm. olduğunda verim artmaktadır. Dekara 2-3 kg. tohum yeterlidir.

Sorgum X Sudan Otu topraktan çok fazla besin maddesi sömürür. Özellikle azot ihtiyacı fazladır. Sulanabilir alanlarda ekim ile birlikte dekara 5-6 kg. amonyum nitrat verilmelidir. Bitkiler 30-40 cm. boyuna ulaşınca aynı miktarda amonyum nitrat tekrarlanmalıdır.

Salkımlanma ve çiçeklenme devresinde su tüketimi artmaktadır. Bu dönemde yapılacak sulama verimi çok arttırmaktadır. Sulu şartlarda verimi mısır hasılının 2 katıdır. Karık veya tava sulama tavsiye edilmektedir. Fideler yavaş geliştiği için yabancı ot kontrolü için çapa tavsiye edilir. Kimyasal ilaçlar tavsiye edilmemektedir.

Sorgum X Sudan otu hayvanlar için lezzetli sulu bir yem kaynağıdır. Ana ürün olarak sulanan alanlarda 2-5 biçim alınabilir. Genellikle ilk biçim ekimden 2-2,5 ay sonradır. Hasat zamanı başaklanma veya süt oluşum devresidir. Biçimler topraktan 15 cm. yukarıdan yapılmalıdır. Aksi halde sonraki biçim gecikir ve verim azalır. Genç bitkiler gelişmişlere göre daha çok Hidrosiyanik Asit içerdiği için geç biçim en iyisidir.

Sorgum X Sudan otu silajının sindirilme oranı ve besin değeri mısır silajından düşüktür. Ancak mısırdan daha uzun süre yeşil ve nemli kalır. Silajı aynı mısır hasılı gibidir.

Mısır Sapı ve Kapçık Silajı

Dane hasadı için ekilen mısır hasat edildikten sonra geriye kalan sapların besin değerleri yukarıda tarifi yapılan mısır silajı ile kıyaslanmayacak kadar düşüktür. Kuruma sırasında yaprakları da döküldüğü için besin değeri iyice düşer. Bu saplar nem oranı %30 dolayında iken hasattan hemen sonra biçip silaj makinesinde parçalayarak bir miktar hububat kırması veya melas ve su ilavesi ile (rutubet %60-65’e çıkarılır) zayi olan bu tarım artığından iyi bir kaba yem elde edilebilir.

Yeşil Ot ve Yabani Ot Silajı

Çayır ve mera otları, zehirli olanları da dahil yabani otlar, yonca, korunga gibi bitkilerin çiçeklenme devresinde biçilip kıyılması ve iyice çiğnenerek sıkıştırılması suretiyle silaj çukurlarına doldurulur. 1 ton yeşil ot silajı için 70 kg Arpa kırması veya Mısır kırması ilave edilerek mısır silajına yakın besin değerinde iyi bir kaba yem elde edilir.

Pancar Yaprağı Silajı

Pancar yaprağında su oranı yüksektir. Bu sebeple zehirli dip suyu fazla oluşur. Bunun için silaj çukurunun tabanına 20x20 ebadında ve ızgaralı bir akıntı kanalı bulunmalıdır. Aksi takdirde silaj su içinde kalarak bozulur. Pancar yapraklarını parçalamaya gerek yoktur. Yapraklar pancar başları ile birlikte silaj edilebilir. Yaprakların fazla topraklı veya çamurlu olmaması gereklidir. Silajı sıkıştırmaya, melas veya hububat eklemeye gerek yoktur.

Bezelye Kabuğu Silajı

Bezelye ve diğer bakliyatları işleyen konserve fabrikalarının artığı olan posaları silajlarken %3-6 oranında melas veya hububat kırması karıştırılmalıdır.

Patates Yaprağı Silajı

Patates yapraklarında “Solanin” isimli zehirli alkaloit olduğu için bu bitkinin sap ve yapraklarını hayvanlar fazla yemezler. Yedirilmesi sonucunda da beside gerilemeye ve verim düşüşüne neden olur. Hasattan sonra toplanacak olan sap ve yapraklar silaj makinesinde parçalanıp silaj edilirse çok değerli ve zararsız bir yem maddesi elde edilmiş olur. Bu silajı doldururken %3-5 oranında melas ilave edilmesi gereklidir. Doldurma ve kapatılması mısır silajında olduğu gibidir.

Saman Silajı

Saman, melas ve hububatla karıştırılıp silaj haline getirildiğinde değerli bir yem halini alır. 100 kg. saman silajı için; 60 kg. saman, 30 kg. melas, 2,5 kg..arpa kırması, 500 gr. yemlik üre ve 7-8 litre kadar su kullanılır. Melas ılık su ile sulandırılır. Saman kat kat serilir ve her seferinde üzerine sulandırılmış melas, arpa kırması ve üre serpilerek traktörle sıkıştırılır. Saman silajı 4 ayda olgunlaşır.

Kesilmiş sığır işkembesi içeriğinin kurutularak veya silaja katılarak mükemmel bir kaba yem elde edebileceğinizi biliyor musunuz?



SİLAJ NASIL YEDİRİLMELİ?
Kaliteli silajlar kullanıldığında sadece silaj verilerek yüksek miktarda süt elde edilebilmektedir. Fakat silajların daha etkin bir şekilde kullanılmaları için rasyona bazı kesif yemlerin katılması veya değişik yemlerden yapılan silajların karışım halinde süt ineklerine verilmesi önerilmektedir. Çünkü tek bir çeşit yemden yapılan silajlar enerji ve protein bakımdan dengeli değildir. Örneğin mısır silajı protein bakımdan baklagil ve çayır otu silajına göre daha fakir olmasına rağmen enerji bakımdan daha zengindir. Süt ineklerinin beslenmesinde, ön midelerde daha fazla mikrobiyal protein üretimi için mikroorganizmalara yeterince kullanılabilir enerjinin sağlanması yani kolay çözünebilir karbonhidrat içeren yemlerin verilmesi gerekmektedir. Diğer taraftan Baklagil ve çayır silajlarında bulunan protein işkembede çok hızlı bir şekilde parçalanır fakat mikroorganizmalar açığa çıkan son ürün olan amonyağı mikrobiyal protein sentezinde kullanamamaktadır. Çünkü işkembede yeterli miktarda hızlı fermente olabilen enerji kaynağı yoktur.

Yukarıda bahsedilen, silajların bu karakteristikleri göz önüne alınarak yapılan beslemede, silajlar daha etkin bir şekilde kullanılabilmektedir. Diğer bir ifadeyle; işkembede enerji ve azot uygun bir şekilde mikroorganizmaların kullanımına sunulmalıdır. Aksi taktirde silaj içerisinde bulunan bazı besin maddelerinin kullanımında bir azalma meydana gelmekte bu da süt üretiminde bir düşüşe neden olmaktadır. Silaj yemine geçerken ilk 3-5 gün azar azar diğer yemlerle alıştırılarak verilmelidir. Buzağılara 6 aydan sonra verilmelidir. Silajın yanında kaliteli kuru ot, yem karması, yalama taşı ve mermer tozu takviyesi yapılmalıdır.


Verilecek günlük silaj miktarı :

Süt sığırı : 10-35 kg

Besi sığırı : 10-35 kg

Dana ve düve : 6-8 kg

Damızlık boğa ve inek : 2-25 kg

Koyun ve keçi : 4-6 kg

Atlara : 8-10 kg